Helal Gıda Sektörü ve HelalDER`in Bu Sektördeki Yeri
Helal Gıda Sektörü ve HelalDER'in
Bu Sektördeki Yeri
Helal Gıda kavramı, uluslararası The Codex Alimentarius Komisyonu dokümanların da ''İslami kurallar doğrultusunda izin verilen gıdalar ve ihtiyaç maddeleri'' anlamında yer almakta ve ''İslami kurallara göre yasak olan herhangi bir unsur içermeyen, bu unsurlardan arındırılmış yerlerde veya cihazlarda hazırlanan-işlenen-taşınan ve depolanan, bu durumların dışında üretilen herhangi bir gıda ile direk temasda olmayan ürün olarak'' tanımlanmaktadır.
Helal gıdanın hitap ettiği pazar nüfus bazında, son 50 yılda 1.8 milyara ulaşan ve şu anki yıllık artışıyla 24 yıl içerisinde 3.6 milyar kişiye ulaşacağı tahmin edilen müslüman nüfustur. Ekonomik değeri düşünülürse, helal endüstrisine, tıbbi ürünler, kozmetik ,deri eşyaları,otel ve katering hizmetleri gibi gıda dışı ürünleri de içine alacak şekilde genişletilirse, toplam helal pazarı yıllık 2.1 trilyon Dolar olacaktır.
Pazardaki aktif ülkeleri ise Malezya, Tayland,Singapur, Avustralya,Kuzey Amerika,AB,Afrika olarak sıralayabiliriz.Helal Gıda sertifikası çalışmaları ilk kez Malezya tarafından hazırlanarak uygulamaya konulmuştur.Bu sertifika kapsamında, gıdaların hangi özelliklere göre hazırlanması gerektiği,eti yenen hayvanların kesim usulleri,söz konusu gıdaların hazırlanmasında kullanılacak katkı maddeleri ile bu gıdaların servisinin yapıldığı yerlerin sahip olması gereken özellikler belirtilmektedir.
Bugün dünyada helal sertifika uygulamalarını sadece Malezya yapmıyor, Kuzey Amerika da Avrupa da ve daha diğer ülkelerde faaliyet gösteren legal ve illegal kuruluşlarca da bu uygulama yapılmaktadır.Bu konuda ki en büyük problem; bütün Müslümanların kabul edeceği uluslararası bir üst kurulun oluşturulmamış olmasıdır.İşte Konya da kurulan Sağlık, Güvenlik ve Helal Derneği( HelalDer) uluslararası bu üst kurulun oluşmasında yardımcı olmak ve bu konularda uluslararası kabul edilebilecek usuller geliştirmek amacıya 2010 yılında kurulmuştur.
HelalDer bu konudaki faaliyetlerini sürdürürken, Kur'anî emirleri ve sünnetleri baz alarak ve uluslararası kabul görmüş ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemini referans alarak HELAL22 standardını oluşturmuştur.Bu standardın uygulama yetkisini ise ; ISO 22000 standardın da uluslararası kurumlardan akredite olmuş belgelendirme kuruluşlarına vermiştir.Burada önemli olan tarafsızlık ilkesinin işlemesi ve teknik ve islami açıdan sistemin sağlıklı yürümesidir. HelalDer bu sistemi en doğru şekilde yürütmek için, bünyesinde uzmanlardan oluşan yürütme kurulları ve danışma kurulları oluşturmuştur.İslami Yürütme Kurulunda ilahiyat fakültesinden üç öğretim üyesi, Teknik Yürütme Kurulunda ise Ziraat ve Veteriner fakültelerinin gıda bölümlerinden olmak üzere iki öğretim üyesi bulunmaktadır.Danışma kurulunu ise Türkiye deki ilahiyat,ziraat,veteriner ve kimya fakültelerindeki 25 adet öğretim üyesi oluşturmaktadır.Ayrıca danışma kurulunda Ürdün den,Katar dan ve Mısır dan üyelerde bulunmaktadır.HelalDER İslam ülkelerinden bu alandaki danışma kurulu üyelerinin sayısını artırma çabası içindedir.
HelalDEr'in geliştirdiği helal değerlendirme sistemi şu esaslara dayanmaktadır.;
- HelalDer, belgelendirme faaliyetlerini izlediği ,kontrol ettiği ve yetkilendirdiği uluslararası belgelendirme kuruluşları vasıtasıyla gerçekleştirmektedir.
- Akredite belgelendirme kuruluşlarının profesyonel Gıda denetçileri HELAL22 Baş denetçi geçiş eğitimlerini alarak Helal22 standardı doğrultusunda denetim yapmaktadırlar.
- HelalDer'in verdiği yetkilendirme kararları ve belgelendirme kararları İslami ve teknik kurulların onayı ile çıkmaktadır.
- Helal Belgelendirme faaliyetleri,HelalDer'in bünyesinde bulunan İslami ve Teknik kurullarca titizlikle takip edilmektedir.Bunun için yürütme kurulunun onayı olmadan hiçbir firmaya Helal Belgesi verilmemektedir.
- Teknik ve İslami yürütme kurulları ihtiyaç duydukları konuları HelalDer'in bünyesinde bulunan Danışma kurullarına danışarak, genel bir kararın çıkması yoluna gitmektedir.Bu danışma kurullarında yerli ve yabancı bilim adamları bulunmaktadır.
- HelalDer sisteminin güvenirliğini sağlamak için Helal belgesi verilen firmalara risk bazlı habersiz denetleme ilkesi uygulanmaktadır.
Bu prensiplerle çalışarak HelalDer 2010 yılından itibaren HELAL BELGESİ onayı vermeye başlamıştır.Yürütme Kurulu, Helal belgesi isteyen firmalardan gelen bilgi ve belgeleri, denetçi raporlarıyla birlikte incelemekte ve uygun gördüklerine helal belgesi onayını vermektedir.
HelalDer, bugüne kadar; BBS,Lloyd's Register, CTR, Proks, Naviga, Rina, SQ Mart ve Bureau Veritas olmak üzere toplam da sayıları sekize ulaşan, uluslararası akreditasyona sahip belgelendirme kuruluşlarına yetki vermiştir.
Yine HelalDER bugüne kadar, yurt içi ve yurt dışında (Azerbaycan,Irak,Japonya,Mısır ve Ürdün) Et sektörü başta olmak üzere, süt ve süt ürünleri,tahıl ürünleri,yağ üretimi gibi birçok sektöre, yaklaşık 200 firmaya Helal belgesi onayı vermiş olup, verilmiş belgelerin düzenli takibini de üstlenmiş bulunmaktadır.
Sonuç olarak Türkiye nin gelişmiş gıda sanayilerinden birine sahip olan Konya da böyle bir derneğin faaliyete geçmesi, önce Konya nın, sonrada Türkiye nin ve tüm müslümanların yararına hayırlı bir hizmet olduğunun bilinmesi gerekmektedir.HelalDer'in Temel amacının, Müslümanların helal gıda tüketmelerine yönelmelerine ve bu konularda bilinçlenmelerine yardımcı olmak olduğunun bilinmesi gerekmektedir.
Her Din ve kültürden insanların dünyanın birçok bölgesinde birlikte yaşamak zorunda oldukları coğrafyalarda,Milletlerarası üretim ürünlerinin, müslümanlarda dahil, farklı Din mensuplarına arz edildiği bir dünyada ve çok geniş olan bu pazarda,Müslümanların helal gıda bulmak için çaba sarf etmeleri,İslam Dininin bir gereği olduğunun da bilinmesi önem taşımaktadır.Önümüzdeki çeyrek asırda 3.8 milyara ulaşması tahmin edilen bir müslüman nüfusa,dünyadaki dev gıda üretim şirketlerinin ilgisiz kalması düşünülemez.İşte bu ilginin islamî yönde gelişmesi, sadece Müslümanlardaki helâl bilincinin artmasına ve bunun peşine düşülmesine bağlı olduğunun bilinmesi gerekmektedir.
HelalDER
Yürütme Kurulu Başkanı
Prof.Dr.Mehmet AYDIN
